بررسی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبریز شهر چای ارومیه تا محل سد

زمین لغزش یکی از خطرات طبیعی است که همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. بنابراین، باید مناطق حساس را شناسایی و با اولویت بندی این مناطق، سیاست ها و برنامه های مدیریت خطر زمین لغزش را ارایه نمود و تا حدی از خطر وقوع وخسارات زمین لغزش ها کاست. حوضه شهرچای ارومیه، یکی از زیر حوضه های مهم دریاچه ارومیه بوده که در مجاورت حوضه باراندوز چای و شمال غرب ایران و در مرز ایران و ترکیه قرار گرفته است. مساحت آن تا محل سد حدود 29/327 کیلومتر مربع بوده که موقعیت آن بین 44درجه و34 دقیقه تا44 درجه و 56 دقیقه طول شرقی و 37درجه و19 دقیقه تا 37 درجه و31 دقیقه عرض شمالی است. با توجه به اهمیت مسایل مرتبط با زمین لغزش و حرکات توده ای در سطح حوضه آبخیز شهرچای، و این که طی چند دهه گذشته چندین بار پدیده زمین لغزش در این حوضه صورت گرفته و هر بار باعث خسارات هنگفت مالی به ویژه بر روستاییان آن محدوده شده است ، لذا هدف اصلی این پژوهش پهنه بندی خطر بالقوه لغزش در ناحیه مورد مطالعه است. برای رسیدن به این هدف از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شده است و مجموعأ 9 عامل اصلی مرتبط با وقوع لغزش (شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، بارش، کاربری اراضی، لیتولوژی، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از جاده) مورد تحلیل قرار گرفت این معیارها به عنوان نقشه های عامل، هر کدام جداگانه کلاسه بندی شده، و با توجه به میزان حساسیتشان به وقوع زمین لغزش امتیاز گذاری شدند. نقشه نهایی پهنه بندی زمین لغزش در 5 کلاس بر مبنای درجات مختلف (خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم) تهیه شد. پهنه بندی زمین لغزش در حوضه نشان داد که پهنه با خطر زیاد، بیشترین مساحت محدوده را (78/28درصد) به خود اختصاص داده است وپراکنش زمین لغزش با عامل لیتولوژی(وزن312/0)در ارتباط است .